पृथ्वीतलावरच्या आपल्या पहिल्यावाहिल्या श्वासापासून आपल्या सोबत असणारी व्यक्ती म्हणजे आई... आणि त्यानंतर आयुष्यानं कशीही वळणं घेतली तरी सदैव त्याच भूमिकेत आपली प्रत्यक्ष-अप्रत्यक्ष सोबत करणारी व्यक्ती म्हणजेही आईच। आई या विलक्षण शब्दाभोवती गुंफलेल्या या कथा स्थळ, काळ सार्या भेदांपलीकडं जाऊन आईच्या त्याच वात्सल्याचा स्पर्श घडवतात. फक्त आणि फक्त प्रेम, माया, आस्था, जिव्हाळा, जपणूक या आणि अशाच भावभावनांचे रेशीमधागे गुंफणार्या या कथा साध्या साध्या प्रसंगांतून अतिशय लोभस भावनेचं दर्शन घडवत आपल्याला आपल्या आईची आठवण करून देतात.

चिकन सूप फॉर द मदर्स सोल

मूळ लेखक : जॅक कॅनफिल्ड मार्क व्हिक्टर हॅन्सन
अनुवाद : सुप्रिया वकील
प्रकाशन : मेहता पब्लिशिंग हाऊस

विख्यात कथाकार जेफ्री आर्चर यांच्या सिद्धहस्त लेखणीतून उतरलेला "कॅट ओ'नाईन टेल्स' हा पाचवा कथासंग्रह. अत्यंत कल्पकतेने गुंफलेल्या या कथांमधे सशक्त व्यक्तिचित्रं आहेत आणि या कथांचे शेवट वाचकांची मती कुंठित करणारे आहेत. जेफ्री आर्चर यांनी दोन वर्षाच्या कालावधीत एकूण पाच वेगवेगळ्या कारागृहात वास्तव्य केले. त्या काळात अनेक लघुकथांचे धागे त्यांना मिळाले. स्वत:च्याच मालकीचे पोस्ट ऑफिस लुटणार्या माणसापासून ते रशियाच्या दौर्यावर असताना आपल्या पत्नीच्या खुनाचे कारस्थान करणार्या माणसाची कथा रंगतदार शैलीत त्यांनी मांडली आहे. प्रत्येक कथेचा शेवट मात्र अनपेक्षित आहे, धक्कादायक आहे. या कथासंग्रहात एक रेस्टॉरंटचा मालक आहे, जो मोठा धूर्त आणि चलाख आहे. फेरारीतून हिंडणारा आणि फ्लोरेन्समधे प्रासादतुल्य व्हिलात सुटीसाठी जाऊन राहणारी ही असामी टॅक्स चुकवण्यासाठी काय काय क्लृप्त्या योजते याची मनोरंजक कहाणी आहे. "लाल बादशहा' कथेमधे एका संग्राहकाला एका बुद्धिबळातील सेटमधील लाल रंगाचा राजा मिळवून देण्यासाठी एक भामटा कसा जिवाचा आटापिटा करतो त्याची वाचकांना थक्क करून सोडणारी हकिकत आहे. "द कमिशनर' ही कथा तर चक्क मुंबईतील एका निवृत्तीच्या उंबरठ्यावर उभ्या असलेल्या पोलीस कमिशनरच्याच आयुष्यात घडते. "द अँलिबी' आणि "चॅरिटी बिगिन्स अँट होम' या कथाही अशाच वाचकांना हतबुद्ध करून सोडणार्या आहेत. शेवटची कथा "इन द आय ऑफ द बिहोल्डर' ही कथा लेखक जेफ्री आर्चर यांची सर्वात आवडती कथा. तुरुंगवासाच्या अखेरच्या दिवसांमधे त्यांना त्या कथेचा धागा गवसला. आपल्या नेहमीच्या खुमासदार शैलीत हा बारा कथांचा संग्रह त्यांनी वाचकांसाठी सादर केला आहे.

कॅट ओ नाईन टेल्स

मूळ लेखक : जेफ्री आर्चर
अनुवाद : लीना सोहोनी
Cat O' Nine Tales, the fifth collection of irresistible short stories from the master storyteller, is now available

राजन गवस यांची कथा ऐंशीनंतरच्या कथापरंपरेतील एक महत्त्वाची कथा आहे. त्यांच्या कथेतून आधुनिक काळातील स्त्रीविषयक विशिष्ट मूल्यदृष्टियुक्त जाणिवा, बदलता गावगाडा यासंबंधीची आशयसूत्रे प्रभावीरित्या आविष्कृत झाली आहेत. समकालीन कथेतील त्यांचे वेगळेपण म्हणजे त्यांच्या कथेतून संपूर्ण गावाचे भान प्रकट होते. गावाचा म्हणून एक संवेदनस्वभाव असतो, तो या जीवनदृष्टीतून साकारला आहे. बदलत्या गावगाड्याचे चित्र या कथेत पाहायला मिळते. कृषिसंस्कृतीतील विविध तर्हेचे संबंध, समूहमानस, नवे सत्तासंबंध, जातीयतेची उतरंड याबद्दलचा जीवनार्थ ही कथा यक्त करते. गेल्या तीनेक दशकभरातील महाराष्ट्रातील गावगाड्याचा बदलता अवकाश ही कथा चित्रित करते. आधुनिक काळातील शहरकेंद्रित मूल्यदृष्टीचे लोण हळूहळू ग्रामीण जीवनात कसे पसरते आहे व त्यामुळे या लोकमानसामध्ये घडलेल्या पालटाचे, स्थित्यंतराचे, त्यातील ताणाचे चित्रण ही कथा करते. या गोष्टींमुळे कृषिसंस्कृतीतील एकसंध सहजीवी जीवनदृष्टीला तडे बसत आहेत व स्वार्थार्थ, यवहारी, उपयोगितावादी जीवनदृष्टीची रुजवात होते आहे, याची सूचना ही कथा करते. या कथेत शहरी आक्रमणाचा ताण सतत केंद्रवर्ती राहिलेला आहे. नया कृषिसंस्कृतीकडे पाहण्याची एक नवी मर्मदृष्टी ही कथा देते. म्हणूनच राजन गवस यांची कथा वैशिष्ट्यपूर्ण ठरते. तिच्यात जीवनार्थाच्या अनेक शक्यता सामावल्या आहेत.
-रणधीर शिंदे

आपण माणसात जमा नाही

लेखक : राजन गवस
प्रकाशन : मेहता पब्लिशिंग हाऊस

अँलिस्टर मॅक्लीननी अनेक नायक रंगवले. त्यातलाच एक म्हणजे पॉल शेर्मन. इंटरपोलच्या अमली द्रव्यविरोधी विभागाचा एक जबाबदार अधिकारी. पॉलवर हॉलंडमध्ये जाऊन अँमस्टरडॅममधल्या संशयास्पद अमली द्रव्यांच्या व्यवहाराचा शोध घेण्याची कामगिरी सोपवली जाते. पॉल अँमस्टरडॅममधे उतरताक्षणीच त्याच्या एका सहकार्याची हत्या होते आणि त्यानंतर सुरू होते संकटांची मालिका... अँमस्टरडॅममधले रस्ते, कालवे, चर्च, इमारती कळत-नकळत त्याला काही सुचवू लागतात. अंधारातल्या गूढसावल्या त्याला खुणावत राहतात. वाक्यावाक्याला खिळवून ठेवणारी पॉलच्या आक्रमक कामगिरीची ही थरारकथा काळजाचा ठोकाच चुकवते. हीच तर मॅक्लीनच्या लेखणीची खासियत!
मूळ लेखक : अँलिस्टर मॅक्लीन
अनुवादक : माधव कर्वे
प्रकाशन : मेहता पब्लिशिंग हाऊस

वार्यासोबत न वाहून गेलेली आणि वार्यावर स्वार झालेली जगातील अव्वल चित्रशिल्पे आणि शब्दशिल्पे! हॉलीवूड-बॉलीवूडच्या अंतर्बाह्य दृष्टीक्षेपासह इटालियन, फ्रेंच, ब्रिटिश अशा अनेक अभिनव चाकोर्यांचा, विश्वास पाटील यांनी घेतलेला अभ्यासपूर्ण ललित धांडोळा . शेक्सपिअर, टॉलस्टॉय, जॉन फोर्ड, दोस्तायव्हस्की, गार्बो, सोफिया लॉरेन, थॉमस हार्डी, शरत्चंद्र, डेव्हिड लीन, मार्लन ब्रँडो, स्टॅन्ले क्युब्रिक, रोमन पोलन्स्की, चार्ली चॅप्लीन, स्टीव्हन स्पीलबर्ग, मेहबूब खान, कोपोला, मधुबाला, के. असिफ, इनग्रिड बर्गमन, व्ही. शांताराम असे अवघ्या विश्वाचे अनेक सगेसोयरे या शब्दांगणात तुमच्याशी हृद्गत करतील!

नॉट गॉन विथ द विंड

लेखक : विश्वास पाटील
प्रकाशन : मेहता पब्लिशिंग हाऊस

सह्याद्रीच्या दक्षिण टोकाकडील निबिड अरण्यात चाललेल्या अद्भुतरम्य शोधयात्रेची रोमहर्षक कथा! उडता सरडा! एक दुर्मिळ प्राणी! निसर्गाच्या कोट्यावधी वर्षाच्या वाटचालीत घडलेला एक "अपघात'! या उडत्या सरड्याच्या शोधयात्रेतील विविध स्तरावरचे यात्री! गावंढळ मंदण्णा, इरसाल यंग्टा, चलाख "किवी' कुत्रा पासून ते महान शास्त्रज्ञ कर्वालो! निसर्गरम्य पार्श्व्भूमीवरील सशक्त, जिवंत, रसरशीत, नर्मविनोदी लेखन शैलीतून साकारलेली... कर्नाटकातील वेगळाच निसर्ग सामोरा आणणारी, पर्यावरणवादी, वौशिष्ट्यपूर्ण, बहुचर्चित कलाकृती!
कर्वालो

मूळ लेखक : तेजस्वी पूर्णचंद्र के. पी.
अनुवादक : उमा कुलकर्णी
प्रकाशन : मेहता पब्लिशिंग हाऊस

परदेशात काम करणारा एक तरुण, जिज्ञासू भारतीय संशोधक . संशोधन करताकरता हाती आलेल्या एका अत्यंत महत्त्वाच्या गुपितापायी मारला जातो, आणखी एक अनाकलनीय गुपित मागे ठेवून. त्या गुपिताचा एक हिस्सा असते त्याची बहीण. एक सामान्य मुलगी. ही सामान्य मुलगी त्या अनोळख्या देशात आपल्या मृत भावाचं शरीर ताब्यात घ्यायला निघते. तेथील अपरंपार अडचणींची जाणीव असूनही स्वत:ला खंबीर बनवते. प्रत्यक्षात मात्र संकटांची एक जीवघेणी मालिकाच तिच्याभोवती सुरू होते... तिचा अक्षरश: अंत बघू लागते... ते गुपित आणि त्या जीवघेण्या गुपिताची पाळंमुळं जिथपर्यंत पोहोचली होती, तो भयानक मार्ग! सारंच गूढ, अतर्क्र्य...
ऑपरेशन मोलॅसिस
लेखक : अरुण हेबळेकर
प्रकाशन : मेहता पब्लिशिंग हाऊस

मध्यरात्री त्याला अचानक जाग आली, ती कसल्यातरी "खळ्ळ्' आवाजाने. अंधारातच त्याने खोलीभर नजर फिरवली. आणि एक गोष्ट लक्षात येऊन, त्याच्या छातीत धस्स झाले! आवाज झाला होता, तो दरवाजाच्या कडीचा. त्याने पक्की लावलेली कडी आपोआप निघाली होती. आणि दार सावकाश उघडू लागले होते.... जागच्या जागी खिळल्यासारखा, जगन्नाथ ते दृश्य पाहत राहिला. दारात एक जख्ख म्हातारा उभा होता. बोडका. लांबुडक्या डोक्याला तुळतुळीत टक्कल पडलेले, चेहरा सुरकुत्यांनी मढलेला. गालाची हाडे वर आलेली, आणि अस्थिपंजर शरीर. डोळे मात्र निखार्यासारखे चमकत होते. नजर जगन्नाथवर रोखलेली होती. जगन्नाथने किंकाळी मारली, पण ती ओठातून बाहेर फुटलीच नाही. त्या बोडक्या म्हातार्याने त्याला आपल्याबरोबर चलण्याची खूण केली. जगन्नाथ चालू लागला. खरेतर त्याला जायचे नव्हते, पण स्वत:च्या इच्छाशक्तीवर जणू त्याचा ताबाच राहिलेला नव्हता. ....सर्व शक्ती एकवटून तिथून पळून जावे, असे वाटत होते, पण मनाचे सांगणे पाय मानत नव्हते. कुठे निघाले होते ते दोघे? अगदी नेहमीच्या वास्तवातून उठवून, रत्नाकर मतकरी आपल्या वाचकाला एका अद्भुत प्रदेशात घेऊन जातात. गूढ, भयप्रद, अनामिक. त्यांचे बोट धरून वाचक झपाटल्यासारखा पानांमागून पाने उलटत जातो... तरुण मनाच्या वाचकांना संमोहित करणार्या, मतकरींच्या वौशिष्ट्यपूर्ण आगळ्यावेगळ्या गूढकथांचा संग्रह.
रंगांधळा
लेखक : रत्नाकर मतकरी
प्रकाशन : मेहता पब्लिशिंग हाऊस

चाळीस लाख वर्षांपूर्वी त्या चकाकणारया काळ्या पाषाणाने मानवपणाची ठिणगी टाकून मानवी उत्क्रांतीला चालना दिली. एकविसाव्या शतकात तसाच काळा पाषाण चंद्रावर सापडला. त्यानंतर डेव्ह बौमन, फ्रँक पूल आणि त्यांचा महासंगणक हअल यांच्या धाडसी मोहिमेला सुरूवात झाली.

गुरूचा उपग्रह असणारया युरोपावरच्या तिसरया पण अतिभव्य पाषाणाशी झालेल्या झगड्यामध्ये फ़क्त डेव्ह बौमन वाचला.त्याच यंत्र-मानवात रूपांतर झालं.

सन ३००१.... मानवजात अजून आश्चर्यकारकरित्या टिकून आहे. तिन्ही पाषाणांचं सूर्यमालेवर वर्चस्व आहे. अचानक हजार वर्षापूर्वी अंतराळात हरवलेल्या फ्रँक पूलचा शोध लागतो. गोठलेल्या अवस्थेमधल्या फ्रँक पूलला पुन्हा जागं करण्यात येतं. हजार वर्षापूर्वी गुरू ग्रहाकडे गेलेल्या मोहिमेमधलं मुख्य काम पूर्ण करण्यासाठी फ्रँक युरोपाकडे जातो आणि पाषाणानं ओढून घेतलेला डेव्ह बौमन आणि महासंगणक हअल त्यांना माहीत झालेलं भीषण सत्य सांगतात.
मानवजातीचं भवितव्य त्याच्याशी निगडित आहे....

३००१ द फायनल ओडिसी
मूळ लेखक: आर्थर सी. क्लार्क
अनुवाद: डॉ. प्रमोद जोगळेकर
प्रकाशन: मेहता पब्लिशिंग हाउस

पात्रयोजना,कथानक, विषय आणि पार्श्वभूमी
या सर्वच बाबतीत वैशिष्ट्यपूर्ण ठरणारया
जेफ्री आर्चर यांच्या कथांचा हा संग्रह.

या सर्वच कथांतून जेफ्री आर्चर यांच्या लेखणीचे कसब आणि लालित्य दिसून येते. प्रत्येक
वाचकाला या कथासंग्रहात स्वत:च्या पसंतीची
एकतरी कथा हमखास सापडेल.

यात रेल्वेस्टेशनवर समोरासमोरच्या प्लॅटफॉर्मवर
झालेली नजरानजर व त्यातून फुलून आलेली प्रेमकथा आहे; प्रचंड आत्मविश्वासाने खेळलेल्या
बाजीची कथा आहे, कायद्याला हवे तसे
वाकवणारया कायदेतज्ज्ञाची कथा आहे तसेच ,
एक तरूणीची अत्यंत विलक्षण , सुरस आणि
चमत्कारिक कथा आहे. शेवटची 'द ग्रास इज ऑलवेज ग्रीनर' अर्थात 'दुरून डोंगर साजरे' ही
सर्वोत्कृष्ट म्हणावी अशी कथा आहे.

प्रत्येक कथेच्या शेवटाला जेफरी आर्चर यांनी एक
नाट्यपूर्ण कलाटणी दिलेली आहे. म्हणूनच हा
शेवट धक्कादायक वाटतो.
यातील अनेक विस्मयकारक कथा या सत्यघटनेवर आधारित आहेत.

'टू कट अ लाँग स्टोरी शॉर्ट' (To cut a long story short by Jefree Archer )
मूळ लेखक: जेफ्री आर्चर
अनुवाद: लीना सोहोनी
प्रकाशन: मेहता पब्लिशिंग हाउस

आफ्रिकेच्या जंगलात जावून वावरावं , असं त्याला लहानपणापासून वाटत होतं।
त्यासाठी त्याची तयारी म्हणजे
एक हंटिंग नाईफ... बस !

तो जंगलात शिरला , तेव्हा त्याला उपाशी राहावं लागलं.
आदिवासींनी दया येवून दिलेलं अन्न खाणं त्याच्या जिवावर आलं. मग तो अन्न चोरायची कला शिकला आणि सिंहाच्या तावडीत सापडला.

त्याला जन्मतःच एक शाप होता. त्याला अपस्माराचे झटके यायचे. पण हा शाप आफ्रिकेत वरदान ठरला. त्यामुळे आफ्रिकनांनी त्याला आपलं म्हटलं. यामुळेच त्याच्या हातून खूप शोध लागले.

अशा या एका विचित्र संशोधकाची ही कथा.
' द लायटनिंग बर्ड' अथवा विदुल्लता पक्षी.

निसर्गपुत्र
मूळ लेखक : लायल वाटसन
मराठी अनुवाद: निरंजन घाटे
प्रकाशक: मेहता पब्लिशिंग हाऊस

ओ ' हेन्री यांच्या उत्कृष्ट पंधरा कथा.
प्रेम-दु:ख-आशा-आणि-आनंद-
या मानवी भावनांशी संबंधित या कथा आहेत.
लघुकथेतील 'जाने-माने' कथाकार-
'ओ हेनरी' यांच्या या उत्कृष्ट कथा आहेत.
त्या प्रत्येक कथेतील शेवट-
वाचकांना आश्चर्याचा धक्का देतो.

नॉर्थ कँरोलिना येथे प्रथम ते
'विल्यम सिडने पोर्टर' या नावाने
वास्तव्य करीत होते.
त्यानी आपल्या लिखाणाची
सुरूवात टेक्सासच्या तुरूंगात केली.

त्यांच्या इतर कथांपेक्षा
'न्यूयॉर्क' झाले शहराबद्दलच्या त्यांच्या
पंधरा कथा जास्त प्रसिद्ध आहेत.
त्याच शहरात
'ओ हेनरी' यांचे १९१० साली निधन झाले .
ओ हेन्रीज अमेरिकन सीन्स'
अनुवाद: अरूण डावखरे
पॅपिलॉन पब्लिशिंग हाऊस

किडनँपर्सनी त्याला जमिनीखाली- एका लाकडी पेटीमध्ये-जिवंतपणी पुरून ठेवलं होतं...! त्याच्या सुटकेच्यामोबदल्यात त्यांनी पाऊण लाख डॉलर्सची मागणी केली होती. मृत्यूपेटीत गाडल्या गेलेल्या मायकेल बाकम यातरूणाची अंगावर शहारे आणणारी भीषण कहाणी...!!

ज्या कथांची वाचक आतुरतेनं वाट पाहत होते त्या दुर्मीळ कथा...
एकदा वाचायला घेतल्यावर खाली ठेववणार नाही असा अजोड साहसकथासंग्रह.

रसिक वाचकांना आवडेल अशी एक अनुपम पेशकश !
मृत्युपेटीत पाच दिवस व इतर साहसकथा
लेखक : विजय देवधर
सौजन्य: नवचैतन्य प्रकाशन

मार्टिन जॉन्सन व ओसा जॉन्सन हे एक जगावेगळे अमेरिकन जोडपे.
मार्टिन हा हौशी छायाचित्रकार. ऐन विशीत तो विख्यात प्रदेश-संशोधक जॅक लंडन याच्याबरोबर जलमार्गाने जगपर्यटन करून आला. त्याच्या पराक्रमावर मोहित होउन ओसाने मार्टिनशी लग्न केले. एवढेच नव्हे तर लग्नानंतरओसाने त्याच्याबरोबर सातासमुद्रापलीकडे एकूण सहा वेळा धाडसी पृथ्वीप्रदक्षिणा केल्या. त्याच्या जोडीने तीअज्ञात निसर्गाशी झगडली, हिंस्रश्वापदांना सामोरी गेली, आणि निबिड़ अरण्यातल्या आदिवासी नरभक्षकांच्या जबड्यातही खुशाल उतरली ! मार्टिनने शेकडो स्थिर छायाचित्रे घेतली , हजारो फूट लांबीचे चलचित्रपट तयार केले. ओसाने आपल्या धाडशी अनुभवांवर काही पुस्तके लिहिली. त्यांपैकीच ही तिची स्वत:ची अत्यंत नाट्यपूर्ण आत्मकथा !

' Cheaper by the dozen' हे फ्रँक गिलबर्ट या गृहस्थावर त्यांच्या एक मुलाने व मुलीने मिळून लिहिलेले पुस्तकचरित्रवजा असूनही, ते इतके मनोवेधक व मनोरंजक आहे , की पूर्ण केल्याशिवाय खाली ठेववत नाही.
हे गृहस्थ व्यवसायाने इंजिनियर ! कमीत कमी वेळात जास्तीत जास्त कामे कुशलतेने कशी करावीत, यावर ते संशोधन करत व त्याचे आपल्या मुलांवर प्रयोगही करून पाहत. खास वेळ न खर्चता , स्नान करता-करता, फ्रेंच भाषेच्या टेप्स ऐकवून त्यानी मुलांना उत्तम फ्रेंच बोलायला शिकविले होते. असे अनेक प्रयोग त्यांनी आपल्यामुलांवर केले होते. त्यांची फिल्म त्यावेळी अनेक अमेरिकन चित्रपटगृहांत दाखवली जात असे.
आपल्याकडच्या जास्तीतजास्त लोकांनी ते वाचावे व अंमलात आणावे, असे वाटले म्हणूनच त्याचा हा अनुवाद सिध्द करून वाचकांसमोर ठेवला आहे .

'चीपर बाय द डझन'
मूळ लेखक : फ्रँक बंकर गिलबर्थ(ज्यूँ.) , अर्नेस्टाईन गिलबर्थ कॅरे
अनुवाद : मंगला निगुडकर
मेहता पब्लिशिंग हाऊस

रानकुत्र्यांच्या सहा टोळ्यांपैकी एका टोळीचे पुढारपण एका एकाक्ष कुत्रीकडे होते. ही मोठी बेरकी, हिकमती, धूर्तहोती. विषारी मांसाला तिने कधी तोंड लावलं नाही. इरुला जमातीनं लावलेल्या सापळ्यात ती कधी सापडली नाही. ती तरूण होती तेव्हा तिने दरवर्षी पिलावळ दिली होती आणि नंतर टोळीचे पुढारपण तिच्याकडे आले होते. सैतानाचा जन्म झाल्यानंतर आणखी दोन वर्षे तिने टोळी सांभाळली. तिच्या राज्याचा कोपरा न कोपरा तिला पाठहोता. दिवसभर तिचा वावर असे. ती शिकार एकतर सकाळी करी किंवा संध्याकाळी. तिने कधीही रात्री शिकार केली नाही. आपल्या प्रपेशीचे हे वैशिष्ट्य तिने जपले, टोळीतल्यांना शिकवले. आपली टोळी तिने फारशी मोठी होऊदिली नव्हती. शिकारीवरून मांसाच्या वाट्यांवरून टोळीत कधी भांडण होऊ नये म्हणून तिने ही खबरदारी घेतली असेल. शिकार शोधणे , हेरणे, भक्ष्याची सर्व बाजूंनी नाकेबंदी करणे याबद्दल ती जागरूक असे. एकदा भक्ष्य हेरले की ते कितीही मोठे असो, शूर असो, त्याचा पाठलाग करून त्याला जेरीस आणून ते पाडायचेच अशी तिची पद्धत होती. तिच्या टोळीत एकजूट होती आणि निर्णय तिचा एकटीचा असे. तिची एवढी दहशत होती ,की तिच्या टोळीनेवेढलेले हरण किंवा सांबरच काय पण रानडुक्करही मूढासारखे जमिनीकडे बघत राही, आणि मृत्यूला सामोरे जाई. ही एकाक्षी दिसली की बिबळेसुध्दा छलांग मारून तिच्या टोळीपासून दूर पळत.
पण तिला जाणवत गेले, की आपली ताकद कमी पडू लागली आहे. वेगाने पळाले , उभा चढ़ चढला कीआपल्याला धाप लागते. जीभ तोंडाबाहेर येते, ल्हा ल्हा करते.
एक सकाळी ती हलली नाही. गोल गोल फिरून शरीराचे मुटकुळे करून , शेपटीचा गोंडा खालून वर लपेटून घेत ओघळीतल्या त्यांच्या निवारयाच्या जागी ती रात्री पडून राहिली होती.
सकाळ झाली तरी ती तशीच राहिली. टोळी जरा वेळ घुटमळली. थांबली. भांबावली. मग एक धिप्पाड नर पुढेझाला. त्याने विशिष्ट प्रकारे भुंकून इशारा केला आणि तो निघाला. त्याच्या शेपटीच्या गोंड्याची दिशा धरून दूसरा. त्याच्या मागोमाग तिसरा. बघता बघता सहा माद्या आणि नऊ नरांची ही टोळी निघून गेली. मागे तळावर एक अगदी टेकलेली मादी आणि तरण्या दोन माद्यांची मिळून पंधरा पिले होती. एकाक्षीने तळाचा ताबा घेतला .पिलांना दिवसभर सांभाळले. सायंकाळी शिकार करून , परस्पर खाऊन टोळी परतली. त्यांनी एकाक्षी व प्रसूतीसाठी मागे राहिलेली मादी यांच्यासाठी शिकारीतला त्यांचा हिस्सा आणला.
आता तिचे इथून पुढे जितके आयुष्य असेल तितका काल ती तळावरच राहणार होती आणि इतरांची पिले सांभाळणार होती. त्याबद्दल तिचा वाटा तिला पोचता केला जाणार होता. नाहीतरी पिले सांभाळायला अशी ख़बरदार वडीलधारी कुत्री हवीच होती. टोळीची ही निकड तूर्त एकाक्षीन भागवली होती. पुढे दोनतीन वर्षांत तिची जागारिकामी होईल. पण जगाच्या नियमाप्रमाने कोणतीही जागा कायमची रिकामी कधी राहत नाही. ती भरेल. एकाक्षीची स्मृती कोणाला राहणार नाही. आज ती दहा वर्षांची झाली होती. आता तिचे आयुष्य संपत आले होते. ती या रानात दहा पावसाळे जगली. अजून फारतर ती दोनएक पावसाळे जगणार होती. तिच्या स्मृतिसंचयात फारसे काही शिल्लक नव्हते. हातात धरलेली वाळू कणाकणाने मुठीतून झरून जावी तसा आयुष्याचा एकेक क्षण निघून गेला होता : भूक भागवण्यात, तहान शांत करण्यात , थंडी-पावसात रात्री आडोशाच्या जागी आणि कहारी उन्हाळ्यात गार फुफाट्यात शरीराचे वेटोळे करून पडून राहण्यात , दरवर्षी जुगण्यात , पिलांना जन्म देण्यात , त्यांना अंगावर पाजण्यात , पाठलागात , पारध करण्यात . भक्ष्याचे गरम रक्त. ताजे मांस. सावजाचा काढलेलाताणपट्टा. शेवटची झड़प. सावजाची तडफ़ड. रोज नवी शिकार. नवे आव्हान. सगळे रान तिचे होते. ती इथेच जन्माला आली . तिने काही नाही तरी आठएक वेळा वेते दिली. इथेच ती अखेरचा श्वास घेणार होती. तिच्या लेखी भूतकाळ नव्हता आणि तिला भविष्याची चिंता माहितच नव्हती. तिला फक्त वर्तमानक्षण समजत होता. प्रत्येक वर्तमानक्षणासाठी ती जगली होंती.
........
'अरण्यकांड' या कादंबरीतून
लेखक: अनंत मनोहर
मौज प्रकाशन

गूढकथा म्हणजे केवळ रहस्यकथा नव्हेत.
मानवी मनाला जे गूढ़ वाटतं ते सारं काही त्यात येतं.
मरणाची कल्पना आपल्याला गूढ़ वाटते. त्यामुळे मरणाशी
संबंधित असलेल्या , पिशाच्चयोनी , पुनर्जन्म यासारख्या गोष्टी आपल्याला गूढ़ वाटतात.
परंतु प्रत्यक्ष जीवनामधेही, द्रष्टेपणा , स्वप्ने, आभास , इच्छाशक्ती ,
अंतर्ज्ञान यांसारख्या अनेक गूढ़ गोष्टी असतातच.
आणि माणसाचं मन ? -त्याचे अनेक व्यापार.....स्पष्टीकरणाच्यापलीकडचे-
या सगळ्यांनी तयार झालेली रत्नाकर मतकरींची गूढकथा.... तिचं वैशिष्ट्य हेच आहे की ती इतकी 'फ़ँन्टॅस्टिक' असूनही आपली वास्तवाची बैठक सोडत नाही.....
त्यांच्या कथेतला आशय टोकाचा कल्पनाविलास करतानाही वास्तवाच्या पातळीवर तितकाच सच्चा ठरतो.
मतकरींच्या गाजलेल्या कथांपैकी , त्यांनीच निवडलेल्या पंधरा-वीस नितांतसुंदर कथांचा संग्रह फ़ँटॅस्टिक .
फ़ँटॅस्टिक
लेखक: रत्नाकर मतकरी
आरती प्रकाशन

सुप्रसिध्द ब्रिटिश लेखक ऑस्कर वाइल्ड (Oscar Wild), (१८५४-१९००), यांची 'द पिक्चर ऑफ़ डोरियन ग्रे' ही कादंबरी १८९१ मध्ये प्रसिध्द झाली. तेव्हा तिनं प्रचंड खळबळ उडवली होती. कला, सौंदर्यशास्त्र, समाजशास्त्र या विषयांवरील गंभीर लेखक (The critic as an artist, The Soul Of Man Under socialism), कवी आणि कथाकार ( poems, The Happy Prince & Other Stories, The House Of Pomegranates) , नाटककार (Lady Windermere's Fan, Woman of no importance, An ideal Husband, The Importance Of Being Earnest) म्हणून ते सुपरिचित असले , तरी मुख्यत: ते picture Of Dorian Gray चित्ररूप कादंबरीचे लेखक म्हणूनच त्यांची विशेष प्रसिद्धी आहे.

एक निरागस तरूणाला मिळालेला चिरतारूण्याचा वर आणि त्यानं स्वत:च्या हातानं करून घेतलेलं आत्मिक अध:पतन. त्याला पापाच्या काठावर नेऊन पोहोचवणारं मोहक तत्वज्ञान...
त्यातूनच माणसाचं बहकणारं मन आणि त्याची सदसदविवेकबुध्दी यांच्यातला संघर्ष चित्ररूप होऊन आपल्याडोळ्यांसमोर उभा राहतो.
वास्तवता आणि अद्धुतरम्यता, कोमलता आणि क्रौर्य यांच विलक्षण मिश्रण या कादंबरीत आहे.
लेखकाच्या रंगदार आणि काव्यात्म शैलीमुळे हे चित्र अधिकच देखणं आणि गहिरं होतं...
द पिक्चर ऑफ़ डोरियन ग्रे
मूळ लेखक: ऑस्कर वाइल्ड
अनुवाद : वि.शं. ठकार

आत्मचरित्रे ही सर्वसाधारणपणे आत्मसमर्थनार्थ लिहीली जातात, असे जयवंत दळवींचे मत होते. खरेखुरेआत्मचरित्र लिहिण्याचे धैर्य नसेल तर भल्या माणसाने आत्मचरित्र लिहू नये असेही ते म्हणत असत.
प्रस्तुतच्या पुस्तकात दळवींच्या आत्मपर लेखांचे विलोभनीय दर्शन घडते. मत्स्याहार प्रिय असलेले रसिकखवय्ये म्हणून त्यांचे दर्शन ' माझे खाणेपिणे माझा मत्स्यावतार ', 'अनंताश्रम' ,'भंडारी हॉटेल' यांसारख्या लेखांतून घडते. कुटुंबातले दळवी 'माझ्या कुटुंबात मी' मधून उभे रहातात. 'दादरचे दिवस', 'आठवणीतली वास्तू' यांसारखे लेख त्यांच्यातील व्रात्य मुलाची आठवण करून देतात. 'आपुले मरण पाहिले म्या डोळा' यासारख्या लेखातून ते आपल्या मृत्युकडे ज्या खेळकरपणाने पहातात, आणि जय विनोदी ढंगात पेश करतात, ते अविस्मरणीय आहे. नाट्यक्षेत्रातल्या स्वःताच्या पडेल पदार्पणावरही ते तेवढ्याच खेळकरपणाने लिहितात. 'धी वर्ल्ड इज लाइक धिस' हा युसिसमधील नोकरीच्या काळातील अमेरिकन अधिकारयांविषयीचा लेख वैशिष्ट्यपूर्ण आहे. 'माझ्यासाहित्यातील धर्म' व 'देहधर्म', 'चक्र' शी नसलेला संबंध' या लेखांतून साहित्यिक दळवींचे दर्शन घडते.
दळवींची शैली ही अत्यंत पारदर्शक आहे. दळवींच्या आयुष्यातील व्यक्ती-घटना-प्रसंग या विषयींचे हे मार्मिकलेखन गजालीच्या स्वरूपात वाचकांसमोर उलगडत जाते आणि वाचक त्यात गुंतत जातो.

आत्मचरित्राऐवजी
-जयवंत दळवी
सौजन्य: मॅजेस्टिक प्रकाशन